به گزارش «تابناک با تو»؛ «درد را از هر طرف بنویسی درد است.» این جمله را شاید بار‌ها شنیده باشید. درد که بیاید فرقی نمی‌کند از کجا شروع شود و کجا را درگیر کند مهم آن لحظه‌ای است که به دنبال یک قرص مسکن تمام خانه را زیر و رو میکنید. همان طور که درد جزء جدا نشدنی زندگی است مسکن‌ها هم نقش روزانه خود را ایفا میکنند. در هر کیفی یک ورقه قرص مسکن وجود دارد با نام‌ها و دوز‌های مختلف.
قرص‌های ایرانی و خارجی که تنها با عنوان مسکن شناخته میشوند، اما چقدر در موردشان می‌دانیم؟ اصلا آنها به درد مشکل ما می‌خورند؟ در یک روز چقدر مجاز به استفاده از مسکن‌ها هستید؟ هر چند ساعت یک‌بار باید آنها را تمدید کرد؟ این‌ها تمام سؤال‌هایی است که باید جوابشان را بدانید تا تندرستی را عضو جدانشدنی وجودتان بکنید. برای دانستن جواب همه این سؤال‌ها این مطلب را بخوانید.
استامینوفن
ضددرد، ضد تب
کجا به درد میخورد؟
رایج‌ترین انتخاب هر کسی برای درد، استامینوفن است. تازگی‌ها هم حرف از ممنوعیت واردات آن به میان آمده که باعث نگرانی داروساز‌های زیادی شده است. در حال حاضر استامینوفن بی‌ضررترین دارویی است که برای کودکان و خانم‌های باردار تجویز میشود. شاید بتوان گفت استامینوفن ساده تنها مسکنی است که خانم‌های باردار مجاز به خوردن آن هستند. این دارو در دو دوز 325 و 500 میلی گرم وجود دارد و نوع شربت و شیاف آن معمولا برای کودکان تجویز میشود.
حواستان باشد:
استامینوفن ساده کم‌عارضه‌ترین داروی تب‌بر است. برای استفاده آن باید به ازای هر کیلوگرم وزن بیمار 15- 12.5 میلی‌گرم مصرف شود. یعنی اگر 50 کیلوگرم هستید باید حداکثر 725 میلی‌گرم دارو استفاده کنید. مدت زمان تمدید استامینوفن هم هر 6-4 ساعت است. در خانم‌های باردار خوردن این دارو باید هر 6 ساعت یک‌بار باشد. این را بدانید که هیچ قرصی بی‌عارضه نیست پس اگر شروع به خوردن بی‌وقفه آن بکنید باید قید سلامت‌تان را بزنید.
استامینوفن کدئین
ضد سرفه، مسکن برای درد‌های متوسط
کجا به درد میخورد؟
گاهی اوقات افراد از استامینوفن کدئین به عنوان یک داروی مسکن قوی یاد میکنند. با اینکه فروش این دارو بدون نسخه ممنوع است، اما اگر از دارو‌های باقیمانده نسخه‌های قبلی‌تان نگه‌شان داشته‌اید یادتان باشد این دارو در طولانی‌مدت شما را به ماده کدئین فسفات وابسته می‌کند. کدئین فسفات بعد از ورود به بدن به مورفین تبدیل میشود به همین دلیل بهتر است حتما با نسخه پزشک و در فواصل زمانی که پزشک پیشنهاد می‌کند مصرف شود. استامینوفن کدئین نباید بیشتر از 3 گرم در روز استفاده شود یعنی با توجه به نسخه پزشک چیزی حدود 6-4 قرص.
حواستان باشد:
این داروی ضدسرفه، خواب‌آلودگی می‌آورد. پس سعی کنید در زمان‌هایی که نیاز به هوشیاری کامل دارید این دارو را مصرف نکنید. استامینوفن کدئین می‌تواند در مواردی هم حساسیت‌زا باشد. نکته قابل توجه این دارو این است که هرگز نباید همراه با دارو‌های اعصاب استفاده شود، چون ممکن است تداخل دارویی ایجاد کند.
استامینوفن کافئین
مشکلات تنفسی نوزادان، میگرن، خواب‌آلودگی
کجا به درد میخورد؟
وقتی قهوه، شکلات یا نوشابه می‌خورید مقدار پایینی از کافئین را به بدن خود وارد میکنید. کافئین موجود در این دارو جذب استامینوفن و هوشیاری را بالا می‌برد. با اینکه مصرف ماده کافئین عوارض دارد، اما مقدار مجازش در بعضی مکملها هم آثار مثبتی دارد. همانطور که در مکمل‌های غذایی ورزشکاران دیده میشود، این ماده با ترشح اسید‌های چرب به چربی‌سوزی بدن کمک می‌کند. با خوردن کافئین خالص، عمل هضم هم تقویت میشود. بهترین مورد استفاده این دارو برای میگرن است، چون که خیلی زود جذب میشود و اثرش را می‌گذارد.
حواستان باشد:
در زمان مصرف دارو نوشیدنی‌های کافئین دار (نوشابه‌های انرژی‌زا) مصرف نکنید، چون باعث بی‌خوابی و تپش قلب میشود. این ماده در شیر ترشح می‌کند پس اگر نوزادتان را شیر می‌دهید کافئین و هر ماده کافئین دار را فراموش کنید. باید توجه داشته باشید که آدم‌های مسن‌تر واکنش‌های حساس‌تری نسبت به این ماده دارند. ممکن است به بی‌خوابی‌های حاد یا مشکلات قلبی دچار شوند.
آسپیرین (آ. اس. آ)
ضددرد غیرمخدر، تب‌بر، ضدالتهاب، ضدپلاکت
کجا به درد میخورد؟
آسپیرین با تاثیری نامعلوم روی هیپوتالاموس درد را از بین می‌برد. هیپوتالاموس دقیقا جایی است که فرمان درد را به اعضا صادر می‌کند. شاید از خودتان بپرسید چطور روی از بین رفتن تب اثر می‌گذارد؟ ترموستات بدن در همان قسمت هیپوتالاموس واقع شده است. آسپیرین با تاثیر مستقیم روی این ناحیه a دمای بدن را حفظ می‌کند و با فرمان تعریق سعی در حفظ دمای بدن می‌کند.
آسپیرین از آن دسته دارو‌هایی است که در حال حاضر خیلی تجویز نمی‌شود. آسپیرین با تاثیر روی غلظت خون یکسری آثار منفی دارد که به همین دلیل دیگر از آن به عنوان داروی مسکن استفاده نمی‌شود، اما باید گفت هنوز هم آسپیرین تنها درمان بعضی بیماری‌ها مثل روماتیسم مفصلی است.
حواستان باشد:
مصرف خودسرانه آسپیرین باعث رقیق شدن خون و پایین آمدن پلاکت خون میشود. این مشکل ممکن است باعث جلوگیری از ایجاد لخته و بند نیامدن خون در هنگام جراحت شود. این دارو عوارض ضعیف دیگری مانند وزوز گوش، تهوع، نارسایی حاد کلیه و کهیر دارد.
آکسار (آ. ث. آ)
ضددرد، ضدتب، ضدمیگرن
کجا به درد میخورد؟
آکسار را به نام قرص دورنگ یا قرص سفید-صورتی می‌شناسند. این دارو در گذشته طرفداران زیادی داشت، اما در حال حاضر با این همه تنوع دارویی آکسار نمونه یک قرص فراموش شده است و مورد استفاده‌ای ندارد. این دارو از استامینوفن، کافئین و اسید استیل سالیسیلیک (آ. اس. آ) تشکیل شده است.
حواستان باشد:
اگر به هرکدام از دارو‌های مسکن مثل استامینوفن، کافئین یا آسپیرین حساسیت دارید پس دور آکسار را خط بکشید و از پزشک‌تان جایگزین بخواهید. یادتان باشد که این دارو را نباید به طور همزمان با استامینوفن، آسپیرین و ترکیبات حاوی الکل مصرف کنید. بهتر است که برای مقابله با عوارض گوارشی آن را همراه با غذا یا یک لیوان آب پربخورید. توجه داشته باشید که اگر این قرص بوی سرکه بدهد باید از مصرف آن خودداری کرد.
ایبوپروفن
آرتریت، درد پس از کشیدن دندان، ضدتب
کجا به درد میخورد؟
به رنگ صورتی زیبا و گول‌زنکش دقت نکنید. این دارو عوارض بسیاری دارد. البته برای درد‌های نام برده بسیار مناسب است. اگر هر کدام از این مشکلات را دارید می‌توانید پروفن را استفاده کنید. پروفن دارویی است که بدون نسخه هم می‌توانید آن را تهیه کنید. این مسئله تهیه دارو بدون نسخه خیلی وقت‌ها باعث شده است که تصور شود آنها بی‌خطر هستند در صورتی که استفاده بیش از حد پروفن در درازمدت بیشترین عوارض را نسبت به هر داروی دیگری دارد.
حواستان باشد:
دوز مصرفی این دارو نباید بیشتر از 1200 میلی گرم در روز باشد؛ و مدت زمانی که آن را تکرار میکنید نباید بیشتر از 3 روز باشد. مصرف زیاد پروفن عوارضی مثل سردرد، سرگیجه، خارش و کهیر، کم‌خونی و... دارد. خیلی‌ها تصور میکنند به دلیل اینکه این دارو در شیر مادر ترشح نمی‌شود، مصرفش بی‌خطر است، اما باید گفت که پزشکان مصرف آن را در زمان شیردهی توصیه نمی‌کنند.
ژلوفن
ضد التهاب، ضددرد و سردرد‌های میگرنی
کجا به درد میخورد؟
ژلوفن فرم مایع پروفن است که داخل کپسول‌های ژلاتینی نرم تعبیه شده. این دارو به دلیل اینکه خیلی سریع در بدن باز میشود، تاثیر سریع‌تری دارد. به این دلیل است که بیشتر اوقات تصور میشود که این دارو از پروفن قوی‌تر است. اثر سریع این دارو باعث شده که از این دارو استقبال بیشتری شود.
حواستان باشد:
مدت زمان تاثیر این دارو 15 دقیقه است. این قرص این مدت زمان را لازم دارد تا در معده باز و جذب شود. اکثر مردم این تصور را دارند که ژلاتینی بودن این دارو باعث میشود که آسیب کمتری به معده و دستگاه گوارش برسد، اما باید گفت که عوارض ژلوفن دقیقا مانند پروفن است. این دارو در دراز مدت عوارض گوارشی حادی مثل زخم معده ایجاد می‌کند.
نوافن
دندان‌درد، سردرد، درد‌های عضلانی- مفصلی
کجا به درد میخورد؟
نوافن را در اولویت انتخاب‌های خود برای دندان‌درد بگذارید. این دارو از ترکیب 3 ماده استامینوفن، پروفن و کافئین تهیه میشود. دو ماده اول، استامینوفن و کافئین تاثیر ضددردی خود را روی سردرد و دندان‌درد دارند، اما پروفن به دلیل خاصیت ضد التهابی که دارد برای درد‌های عضلانی- مفصلی استفاده میشود. هر کپسول نوافن حاوی 325 میلی‌گرم استامینوفن، 40 میلی‌گرم کافئین و 200 میلی‌گرم ایبوپروفن است.
حواستان باشد:
برای نتیجه بهتر این دارو تنها می‌توانید در هر بار یک کپسول، آن هم هر 8 ساعت یک‌بار استفاده کنید. این دارو مانند قهوه و نوشابه منبعی غنی از کافئین است به همین دلیل زیاده‌روی کردن در خوردن آن باعث تپش قلب و بی‌خوابی میشود. از طرفی هم به دلیل وجود ماده استامینوفن در نوافن ممکن است استفاده از آن نتیجه کاذب در تست‌های افراد دیابتی ایجاد کند. باید توجه داشت که مصرف این دارو برای بیماران دچار اختلالات کلیوی به دلیل وجود ایبوپروفن باید حساب شده و زیر نظر پزشک باشد در غیر این صورت شاید مشکلات زیادی برای فرد ایجاد کند.
پانادول
ضددرد، ضدتب
کجا به درد میخورد؟
همان استامینوفن خارجی است. فقط نامش تغییر کرده است. ما ایرانی‌ها معمولا بیش از حد به اجناس خارجی اعتماد داریم. تصور اینکه این دارو خارجی است پس عوارض آن هم کمتر است را دور بیاندازید. هیچ فرقی نمی‌کند استامینوفن باشد یا پانادول، مهم این است که شما با وارد کردن بی‌رویه داروی شیمیایی به بدنتان صدمه می‌زنید. پانادول در دو نوع قرص و شیاف در بازار وجود دارد.
حواستان باشد:
اینکه یک دارو خارجی باشد دلیل بر کیفیت بالا و نداشتن عوارض جانبی‌اش نیست. پس در مصرف هر دارویی باید به مقدار مصرفی‌اش توجه کرد تا دچار مسمومیت دارویی نشد. بهتر است مسکن‌ها همراه با غذا مصرف شوند تا آثار مخرب کمتری به دستگاه گوارش وارد کنند.
ناپروکسن
ضددرد، ضدالتهاب با عوارض کمتر
کجا به درد میخورد؟
باید به ناپروکسن اعتماد کرد. استفاده ناپروکسن اگر درست باشد هیچ مشکلی پیش نمی‌آید. این دارو ضددرد و التهاب است البته بیشتر اثر ضدالتهابی دارد. به همین دلیل مصرف آن در درد‌های عضلانی-مفصلی توصیه میشود. این دارو از این جهت که در داخل روده باز میشود عوارضی برای معده ندارد و سریع‌تر هم جذب میشود. ناپروکسن را می‌توانید در دو نوع قرص و شیاف و در دو دوز 500 و 325 تهیه کنید.
حواستان باشد:
هر چیزی اگر از حد بگذرد نه‌تن‌ها اثر مثبتی نخواهد داشت بلکه عوارض هم دارد. فرم 500 میلی‌گرمی ناپروکسن به دلیل زودتر باز شدن در روده و جذب سریع، برای معده مشکلی ایجاد نمی‌کند. باید گفت این دارو نسبت به ایندومتاسین و پیروکسیکام عوارض کمتری دارد.
دیکلوفناک
ضد آرتریت (ضد التهاب مفصلی)، ضدتب
کجا به درد میخورد؟
به آرتروز مبتلا هستید؟ اگرگاهی اوقات دچار درد‌های مفصلی میشوید دیکلوفناک بهترین مسکن است. این دارو در درمان آرتروز (بیماری تخریب غضروف مفصل)، درد‌های زانو و مچ، التهاب مفاصل و درمان دیسمنوره‌ها (قاعدگی‌های دردناک) به کار می‌رود. این دارو یکی از کم‌عارضه‌ترین دارو در زمینه درمان آرتریت‌هاست.
حواستان باشد:
در طولانی‌مدت مصرف دیکلوفناک باعث زخم و خونریزی در دستگاه گوارش و اختلال در کبد میشود این دارو از طریق کلیه دفع میشود در نتیجه ممکن است منجر به ایجاد یا تشدید نارسایی کلیوی هم شود، پس مصرف آن در بیمارانی که مشکل کلیه دارند توصیه نمی‌شود. باید حواستان باشد که عوارض دیکلوفناک هم مانند ناپروکسن از دو کپسول ایندومتاسین و پیروکسیکام کمتر است، از آنجا که دیکلوفناک ممکن است علائم معمولی عفونت را پنهان کند باید امکان بروز عفونت را بررسی کرد.
سلبرکس
ضد التهاب
کجا به درد میخورد؟
این دارو بیشتر از اینکه خاصیت ضددرد داشته باشد خاصیت ضد التهابی دارد. به این معنی که التهابات مفصلی و عضلانی را رفع می‌کند. به همین دلیل بهترین انتخاب برای این نوع مشکل‌هاست. سلبرکس تنها داروی مسکنی است که روی مخاط معده و دستگاه گوارش تاثیر منفی نمی‌گذارد. البته این به این دلیل نیست که کلا عوارضی ندارد. هر دارویی عوارض دارد این را یادتان باشد.
حواستان باشد:
حواستان باشد که این دارو با اینکه بهترین و کم‌عارضه‌ترین انتخاب است، اما پژوهشگران ثابت کرده‌اند که مصرف زیاد آن باعث مشکلات (آریتمی) قلبی میشود. سلبرکس در حال حاضر تا حدودی جای ایندومتاسین و پیروکسیکام را در بازار نسخه نویسی گرفته است. این دارو در افراد محدودی در درازمدت باعث گیجی، سردرد، درد‌های شکمی و کمردرد میشود.
مفنامیک اسید
درد‌های قاعدگی، دندان‌درد
کجا به درد میخورد؟
مفنامیک اسید برای درد‌های قاعدگی مناسب است، اما باید مراقب عوارض گوارشی این دارو هم بود. پس سعی کنید در زمان قاعدگی آن را زیر نظر پزشک و زمانی که درد شدید دارید مصرف کنید.
حواستان باشد:
این دارو را نباید بیش از 10-7 روز استفاده کرد، چون باعث کم‌خونی یا افت فشار خون میشود و بهتر است آن را همراه با غذا یا شیر مصرف کنید. از آنجایی که دارو‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل مفنامیک اسید ممکن است باعث افت فشارخون، خواب‌آلودگی یا بی‌حالی شوند، توصیه میشود بعد از مصرف مفنامیک اسید رانندگی نکنید.
ایندو متاسین
ضدالتهاب، ضددرد
کجا به درد میخورد؟
این دارو در انواع کپسول، قرص آهسته‌رهش، سوسپانسیون و شیاف در بازار موجود است. مکانیسم کارکردن قرص آهسته‌رهش در بدن به این صورت است که بعد از مصرف در معده آهسته آهسته باز میشود. به همین دلیل در مدت زمانی طولانی در شبانه روز دوز مشخصی از دارو در بدن وجود دارد و درد را در طولانی‌مدت کنترل می‌کند.
حواستان باشد:
سوسپانسیون این دارو را با آبمیوه‌ها ترکیب نکنید. در این صورت باعث یکسری فعل و انفعالات شیمیایی در دارو میشوید. ایندومتاسین ممکن است باعث افزایش فشارخون، سردرد و منگی، تاری دید و تهوع شود. در صورت دیدن هر کدام از این عوارض به پزشک مراجعه کنید. حواستان به سالمند‌ها باشد، این دارو برای بیماران بالای 90 سال مناسب نیست و آنها را دچار مسمومیت صددرصدی ایندومتاسین می‌کند.
پیروکسیکام
ضد التهاب، ضددرد، تب‌بر
کجا به درد میخورد؟
پیروکسیکام و ایندومتاسین دارو‌های مناسبی نیستند. چون نسبت به اثرشان، عوارض زیادی دارند. در حال حاضر بیشتر برای درد‌های التهابی ژل موضعی پیروکسیکام تجویز میشود. این دارو در سه نوع کپسول، آمپول، شیاف و ژل موضعی وجود دارد. مسمومیت در مصرف بی‌رویه پیروکسیکام و بدون نسخه زیاد دیده میشود.
حواستان باشد:
این دارو در حال حاضر بین روماتولوژیست‌ها طرفداران کمتری دارد. پیروکسیکام ممکن است باعث خونریزی شدید گوارشی، یبوست، تهوع، سردرد و خواب‌آلودگی، کم‌خونی و افزایش مدت زمان خونریزی شود که نسبت به اثر مثبتش نمی‌ارزد.
شربت‌ها
سروعده‌های محلول مثل شربت‌ها و سوسپانسیون‌ها برای کسانی تجویز میشود که نمی‌توانند قرص را راحت بخورند. شربت برای کودکان و سالمندانی که در بلع قرص مشکل دارند، بهترین انتخاب است. خیلی وقت‌ها هم فرو بردن قرص برای کسانی که بزاق کمتری دارند سخت است در این صورت شربت داده میشود. شربت‌ها همان اثر قرص‌ها را دارند و به نسبت قرص سریع‌تر جذب میشوند. شربت‌ها در مواقعی که بیمار در شرایط هوشیار به سر نمیبرد و در کماست، هم استفاده میشوند.
شیاف‌ها
شیاف برای کسانی تجویز میشود که تهوع و استفراغ شدید دارند و دارو اصلا به دستگاه گوارش‌شان نمی‌رسد. در مواردی هم این مورد برای کودکانی که خوراندن دارو برایشان سخت است، توصیه میشود. مکانیسم جذب این نوع دارو از قسمت رکتوم است. گرمای رکتوم به حل شدن دارو کمک می‌کند و دارو جذب عروق خونی میشود. باید گفت که به دلیل جذب مستقیم از طریق عروق خونی سریع‌ترین اثر دارویی را دارند.
منبع: برترینها
